مجموعه آشنایی ساده با دستگاه های موسیقی ایرانی_ چهارگاه _افشین علوی

مجموعه آشنایی ساده با دستگاه های موسیقی ایرانی_ چهارگاه _افشین علوی

بررسی دستگاه چهارگاه

یکی از مایه هایی که بخاطر توالی درجات خاص بحساب می آید چهارگاه است.

گردش جملات بالارونده و پرشهای خاص به سمت نت شاهد حالتی پرشور و با صلابت به چهارگاه داده است.همچون سه گاه حرکت از درجه سوم قبل از نت شاهد به سمت شاهد کاربرد زیادی دارد و حتی فاصله صوتی آنها هم شبیه است اما در ادامه فواصل چهارگاه متفاوت!

اگر مثال را چهارگاه دو در نظر بگیریم فواصل و دانگها بصورت زیر خواهد بود:

دو-ر کرون-می-فا-سل-لا کرون-سی و دو

با توجه به درجات ذکر شده فواصل چهارگاه بصورت

3/4-5/4-2/4-(4/4)-3/4-5/4-2/4

میشود که با توجه به مقایسه دو دانگ قرینه گی آنها مشخص است.در بعضی از مایه ها دانگ قبل از شاهد که گاه دانگ اول و گاه پیش دانگ به آن گفته میشود در حرکت به سمت نت شاهد فواصلی دارد که با دانگ دوم بعد از شاهد متفاوت است اما در چهارگاه دانگ قبل از شاهد یعنی سل لا کرون سی

 دو عینا در دانگ دوم بع از شاهد تکرار میشود و به ثبات و تاکید مایه کمک میکند.

گوشه های چهارگاه

درآمد:

با حرکت از درجات سوم و چهارم قبل از شاهد یعنی سل و مخصوصا لا کرون به سمت نت شاهد یعنی دو درآمد چهارگاه خودنمایی میکند.این فاصله و حرکت یعنی استفاده از فاصله سوم قبل از شاهد آنهم با چنین فاصله صوتی یعنی مجموع 5/4+2/4 در چهارگاه شباهت به سه گاه اما بصورت 4/4+3/4 دارد که در ادامه تفاوتهایی دارند.

زابل:

همچون سه گاه تاکید روی درجه سوم در چهارگاه زابل نام دارد.یعنی تاکید روی نت می

@tar_3tar

مویه و شکسته مویه:

همچون سه گاه گردش روی دو درجه پنجم و چهارم مویه و نشست روی زابل است و تاکید مختصری روی درجه چهارم شکسته مویه اما تفاوتی که در مویه چهارگاه وجود دارد تغییر کسر ربع پرده ای درجه پنجم است یعنی سل کرون میشود که در صورت همراهی لا بکار(لا کرون ربع پرده زیر میشود) حالتی از چهارگاه فا بخود میگیرد.

حصار:

همچون سه گاه اگر روی درجه 5 چهارگاه جدیدی بسازیم حصار خواهد بود.مثلا در اینجا از چهارگاه دو وارد چهارگاه سل خواهیم شد.طببعتا تغییرات لازم جهت ورود به حصار نت ر را بکار،می را کرون و فا را دیز خواهد کرد تا این فواصل روی حساب 3/4-5/4-2/4 ذکر شده در ابتدا بشیند.جهت فرود با جملات بالارونده زمینه برای خروج از این گوشه با گوشه ای به نام پس حصار مهیا میشود.

مخالف:

تاکید روی درجه 6 یعنی لا کرون گوشه مخالف را ایجاد میکند.ایست این گوشه روی درجه چهارم است(همچون سه گاه اما در آنجا تغییر درجه هم داریم)

مغلوب یا مخالف به مغلوب:

حرکت بالارونده از مخالف به سمت اکتاو نت شاهد و برگشت مغلوب را نشان میدهد.

منصوری:

استفاده از درجه 7 و 8 و 9 بصورت سی-دو- ر کرون یکی از نزدیکترین دانگها در موسیقی ایرانی را شکل میدهد و تاکید روی درجه 8 است.فواصل 2/4-3/4 است.با تمهیداتی میتوان از این گوشه به سمت شوشتری در دانگ قبل از منصوری حرکت کرد و راه ورود به همایون ایجاد کرد.

 https://telegram.me/joinchat/Bm3sXjwGYEncEjVcMCp5AQ

کانال اختصاصی تار و سه تار

http://s8.picofile.com/file/8291621250/masnaviye_homayoon_www_musiciranian4_blogfa_com.rar.html

مثنویِ همایون

آلمان

نهمِ آوریل۲۰۱۷

موسیقی اصیل ایرانی آرام بخش دلها...