بررسی دستگاه سه گاه؛ @tar_3tar

این مایه با توجه به فواصل بین درجات آن مشابهات زیادی با دستگاه شور دارد و به همین خاطر حزن و گلایه خاصی در آن حس میشود.

اگر نت شاهد را طبق معمول نت موکد در نظر بگیریم سه گاه بر پایه ربع پرده ای آغاز میشود،مثلا سه گاه لا کرون،سی کرون،می کرون ...

اما در نظر داشتن این نکته الزامی است که در شناخت نسبت درجات مایه با توجه به گام باید فاصله بین نت 4 و 5 بصورت پرده(4/4) باشد و این امر اجتناب ناپذیر است اما در مقایسه با سه گاه این مسئله متفاوت بروز میکند؛

درجات سه گاه از نت شاهد مثلا لا کرون

3/4-4/4-3/4-(3/4)-4/4-4/4-3/4

پس سه گاه لا کرون بصورت

لا کرون-سی بمل-دو-ر کرون-می بمل-فا-سل-لا کرون در میاید و فاصله نتهای 4 و 5 بجای پرده 3/4 اجرا میشود.با توجه به نقش تاثیر گذار درجه سوم قبل شاهد یعنی فا جهت تصحیح درجات و انطباق با گام سه گاه را از این درجه تحلیل گام و هارمونی میکنند اما در شناخت گوشه ها ما به نت شاهد پایبند خواهیم بود.

گوشه های سه گاه:

طبق روال بررسی را بر اساس گوشه های موثر مایه سه گاه قرار میدهیم.

درآمد-زابل-مویه و شکسته مویه-حصار-مخالف-مغلوب

درآمد

تاکید روی نت شاهد دارد.درجه سوم ماقبل آن مثلا فا در سه گاه لا کرون برای برداشت درآمد نقش موثری ایفا میکند.به عبارتی با دو نت پیاپی فا لا کرون میتوان حس سه گاه را تداعی کرد .

زابل

تاکید روی درجه سوم است یعنی نت دو

مویه و شکسته مویه

در واقع مویه روی دو درجه چهار و پنج سه گاه گردش میکند یعنی نتهای ر کرون و می بمل که از این لحاظ قابل مقایسه با قرچه در شور است اما ایست آن روی زابل میباشد.در شکسته مویه کمی تاکید روی درجه چهار ایجاد شده و روی زابل ایست میکنیم

حصار

اگر روی درجه 5 سه گاه با تغییر پرده سه گاه جدیدی اجرا کنیم وارد حصار شده ایم.مثلا حصار سه گاه لا کرون روی نت می قرار میگیرد پس باید بجای بمل تبدیل به کرون شود و بعبارتی سه گاه می کرون اجرا کنیم

مخالف

حرکت و تاکید روی درجه 6 سه گاه همراه با دو تغییر روی درجات 5(ربع پرده بالا میرود)و درجه 8(ربع پرده پایین می آید) تمایل به درجه 6 را تکمیل و مخالف را شکل میدهد.با این تغییرات حال و هوای سه گاه کمی به  بیات اصفهان نزدیک میشود.

@tar_3tar

مغلوب

اوج  گرفتن و اشاره به درجه 8 یعنی اکتاو از مخالف و برگشت را مغلوب یا مخالف به مغلوب میگویند.

اگر رجوع به فواصل شور کنیم میبینیم که مثلا فواصل سرکلید شور سل البته همراه با متغیر درجه 5 آن با سه گاه یکی است اما با شاهد متفاوت و به نسبت آن درجات درونی متفاوت اما نزدیکی آنها باعث میشود مثلا افشاری را بتوان نزدیک به سه گاه دانست یا از ابوعطا با کمی تفاوت در تاکید ورود به سه گاه کرد.

کانال اختصاصی تار و سه تار

https://telegram.me/joinchat/Bm3sXjwGYEncEjVcMCp5AQ

مثنوی همایون

آلمان

هشتمِ مارسِ۲۰۱۷

موضوعات مرتبط: اخبار و مقالات و پست های آموزشی